Η ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ και η ΑΓΡΟΔΑΣΟΠΟΝΙΑ στην Ελλάδα

  Αυτό το χρονικό διάστημα έχει δοθεί προς διαβούλευση το νέο νομοσχέδιο για τη Δασοπονία στη χώρα μας που δεν έχει Εθνική Χωροταξία, Εθνικό Δασολόγιο και που η αλλαγές των χρήσεων γης είναι αντισυνταγματικές αλλά ... συμβαίνουν!!

  Τραγική απόδειξη ο χαρακτηρισμός των ορεινών όγκων ως Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ2) και όχι Καταληλότητας ! με μόνο κριτήριο την πληθυσμιακή τους αποψίλωση και το επενδυτικό ενδιαφέρον των εταιρειών! 

  Ο χάρτης που παραθέτω αποτελεί ύβρη για τον εθνικό πλούτο των δασών και των ποταμών μας! Αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του άρθρου 24 του Συντάγματος των Ελλήνων για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Ευρωπαϊκής  και Εθνικής νομοθεσίας για την προστασία της βιοποικιλότητας των βιοτόπων και του τοπίου.

Περιοχές του Ευρωπαϊκού Δικτύου Περιοχών NATURA 2000 στον ορεινό όγκο της Ευρυτανίας .

Αποτύπωση των αδειοδοτημένων έργων ΑΠΕ στην Ευρυτανία που ακυρώνει κάθε σχέδιο δασοπονίας και διαχείρισης δασών και υδάτων προς όφελος της κοινωνίας και των γενεών που έρχονται. Η απόλυτη κατάργηση της αειφορίας!

ΓΥΝΑΙΚΕΣ   . . . σε ασπρόμαυρο φόντο

  Στο λιοστάσι.

 Στην κουρά.

 Στη ρόκα.

Στο χοροστάσι.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ 

https://www.facebook.com/profile.php?id=100005982941131

 Αυθεντικοί άνθρωποι, μόνιμοι κάτοικοι των ορεινών μας όγκων αθόρυβοι και αξιοπρεπείς, σέβονται τη φύση και την καταγωγή τους.

Κάτοικος της περιοχής Ασπροποτάμου Τρικάλων.

Παραδοσική διαχείριση - υλοτομία στο χωριό Στεφάνι του ορεινού όγκου Τρικάλων.

Ορεινά - υποαλπικά και αλπικά λιβάδια - κοπαδιάρικη κτηνοτροφία.

 Η Αγροδασοπονία ως πρακτική στα ορεινά χωριά της Ευρυτανίας

 Επιλογές καλλιεργειών που συνδυάζουν κτηνοτροφικές δραστηριότητες και δεντροκαλλιέργειες αποτελούν καλές πρακτικές που ενισχύουν την απόδοση των κτημάτων βραχυπρόθεσμα και μακροπρόσθεσμα, ενισχύουν την υγεία των εδαφών και αντιμετωπίζουν προβλήματα διαβρώσεων ή πλημμυρών στις καινούριες συνθήκες που διαμορφώνουν οι κλιματικές αλλαγές στα ορεινά .

  Ένα παράδειγμα αποτελεί και η σύνθετη καλλιέργεια του κτήματος ΛΕΥΚΑ στην περιοχή του Κεφαλοβρύσου. 

Η περιοχή της λεκάνης του Καρπενησιώτη τροφοδοτούσε για δεκαετίες τα νοικοκυριά της περιοχής με αγροτικά προϊόντα και προϊόντα μικρής οικόσιτης κτηνοτροφικής παραγωγής ενισχύοντας την αυτάρκεια των κατοίκων της.

Ένα μικρό αμπέλι, οπωροφόρα δέντρα, καλλιέργεια οσπρίων και λαχανόκηπος στην ίδια καλλιεργήσιμη έκταση.

 Ο καθένας που ενδιαφέρεται να βελτιώσει την απόδοση του κτήματός του μπορεί να αναζητήσει καλές πρακτικές και ιδέες στους ιστοχώρους της Αγροδασοπονίας και ιδιαίτερα για την ορεινή περιοχή της Ευρυτανίας στο ΤΕΙ Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Καρπενησίου.

Τα ευρυτανικά νοικοκυριά.
 Σπίτια σε αναβαθμίδες.

Χωριό Τόρνος (1981)

  Μελετώντας για το πρόγραμμα Αγροδασοπονίας στην ευρυτανική ορεινή γη, για μια ακόμη φορά το βλέμμα και ο νους μου γοητεύεται από τις εξαιρετικής τεχνικής και ιδιαίτερης πολιτισμικής κληρονομιάς αναβαθμίδες - πεζούλες που δημιούργησαν οι πρόγονοί μας για να θεμελιώσουν τα νοικοκυριά τους.

  Στο χωριό Προυσσός 

   Στις μικρές τους ιδιοκτησίες διατηρούσαν με μόχθο και ευφυία καλλιέργειες ντόπιων ποικιλιών προσαρμοσμένων στα εδάφη και τις κλιματικές συνθήκες και παράλληλα συντηρούσαν οικόσιτη κτηνοτροφία έτσι που κάθε νοικοκυριό να είναι αυτάρκες και αυτοσυντηρούμενο.

Χωριό Χελιδόνα

  Υπηρετώντας τις αρχές της αειφορίας και της βιωσιμότητας στη διαχείριση των φυσικών πόρων, έδαφος, νερό και δάσος ήταν η βάση της αγροτοκτηνοτροφικής οικονομίας τους.

Δεξαμενή νερού στον Τόρνο

Η ιστορία του τόπου μου είναι η δική μου ιστορία

 Η Ιστορία του τόπου μου είναι η δική μου ιστορία

 Πρόγραμμα Τοπικής Ιστορίας Στ Τάξης  

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  Εορτασμού Επετείου

Εθνικής Παλιγγενεσίας 25^ης Μαρτίου 2018 του 1ου Δημοτικού Σχολείου 

Καρπενησίου

Ο ΤΟΠΟΣ ΜΟΥ Η ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ ΣΤΑ ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ  ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΛΛΗΓΓΕΝΕΣΙΑΣ

  Ένα πρόγραμμα ιστορικής και ανθρωπολογικής διερμηνείας των ορεινών κοινοτήτων, της Ευρυτανικής γης και των ανθρώπων της, με στόχο μέσα από την  ιστορική έρευνα, τη μελέτη των πηγών και τη διερεύνηση των οικογενειακών ιστοριών των κατοίκων τους, εμείς οι μαθητές και οι μαθήτριες της Στ Τάξης  προσπαθήσαμε να καλλιεργήσουμε  την ιστορική μας συνείδηση και την εθνική μας ταυτότητα, καθώς η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ μας  είναι Η ΔΙΚΗ μας ΙΣΤΟΡΙΑ.

 Σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και την υπεύθυνη ιστορικό και ερευνήτρια κυρία Μαρία Παναγιωτοπούλου προσεγγίσαμε την τοπική ιστορία και με πρωταρχικές πηγές της και την ευχαριστούμε για την ουσιαστική συμβολή της. Ιδιαίτερα ευχαριστούμε εσάς τους ίδιους τους συγγενείς μας, καθώς χάρη σε σας εμείς τα παιδιά  είχαμε την ευκαιρία να διερευνήσουμε και να  συμπληρώσουμε το γενεαλογικό μας δέντρο, τους «χάρτες» καταγωγής μας και να συνδέσουμε την οικογενειακή μας ιστορία με την ιστορία του τόπου μας.

  Περιηγηθήκαμε στις στράτες των προγόνων μας, στα λημέρια των επαναστατών, ήπιαμε νερό στις βρύσες που πίνανε κι εκείνοι και σήμερα θα  τραγουδήσουμε και θα χορέψουμε τα τραγούδια τους, κληρονόμοι και συνεχιστές μια άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που μας χαρακτηρίζει και μας συγκινεί.

«Τη λευτεριά θα ψάλλω που είναι τόσο αγαπημένη, όπως αυτός γνωρίζει, που γι΄ αυτήν τη ζωή απαρνιέται».

 Με αυτό το απόσπασμα του Δάντη γραμμένο στα ιταλικά,  ξεκινά τον «Ύμνο εις την Ελευθερία» ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός.

  Γι΄ αυτήν την Ελευθερία γίνονταν λόγος τότε, γι΄ αυτήν γίνεται σήμερα, γι΄ αυτήν θα γίνεται στα χρόνια που θα ΄ρθουν. Γι΄ αυτήν και για την ιερή πόλη που την ενσάρκωσε, το Μεσολόγγι.

    Μέσα σ΄ ένα θολό ευρασιατικό τοπίο, ο Υψηλάντης περνά τον Προύθο ποταμό κηρύσσοντας την Ελληνική Επανάσταση σ΄ έναν ευρύτερο, και γι΄ αυτό δυσκολότερο, βαλκανικό χώρο. Η ιστορική του πορεία αφήνει τα ίχνη της στο Δραγατσάνι με την θυσία του Ιερού Λόχου και στο μοναστήρι του Σέκκου, εκεί που ο Γεωργάκης Ολύμπιος με την ηρωϊκή του πράξη εμπνέει τον ποιητή :

Θέλει Αρετήν και Τόλμην η Ελευθερία.

Κι΄αν έπεσεν ο πτερωθείς και απέθανεν θαλασσωμένος

Αφ΄υψηλά όμως έπεσεν και απέθανεν ελεύθερος.

…………………………….

Κι ο χορός των ελεύθερων περνά στα ελληνικά βουνά. Στη Μάνη, στο Σούλι, στα Δερβενάκια, στη Λιάκουρα, στα Άγραφα.

Η Ευρυτανία συνδέει το όνομά της με τις ηρωικές μορφές της κλεφτουριάς, τον  πρωτοκαπετάνιο Αντώνη Κατσαντώνη των Αγράφων, τον Καραϊσκάκη και τον Σουλιώτη οπλαρχηγό Μάρκο Μπότσαρη.

Κλέφτες και αρματολοί, η «μαγιά της λευτεριάς» όπως τους χαρακτήρισε ο Στρατηγός Μακρυγιάννης. Ο θρύλος τους έχει περιβάλλει με την αίγλη της ανυπέρβλητης παληκαριάς τους, που αντλούσε θαρρείς τους χυμούς της από το φυσικό χώρο όπου είχαν και τα ορμητήριά τους, τα ψηλά βουνά.

 Τα δημοτικά μας τραγούδια τα περίφημα κλέφτικα, διασώζουν ως τις μέρες μας τα κλέη τους, τα έργα και τις ημέρες τους. Και όταν στα μαύρα χρόνια της τριπλής φασιστικής κατοχής γιγαντώθηκε η Εθνική Αντίσταση σε αυτά τα τραγούδια αναζήτησε ο ελληνικός λαός την έμπνευση για υμνολογήσει  το νέο έπος του. Είναι βαθιά εγγεγραμμένο στη συνείδηση του λαού μας ότι αυτοί, οι κλέφτες και οι αρματολοί ήταν οι απροσκύνητοι.

  Θρύλοι και παραδόσεις είναι γνωστοί σε όλους μας και συνδέονται με την ιστορική παρουσία του Καραϊσκάκη στα λημέρια της ευρυτανικής γης. Η άνδρωσή του και η πολεμική προπαρασκευή του στα βουνά του Κατσαντώνη, δίπλα στον σπουδαίο αυτόν οπλαρχηγό, η στενότατη σχέση του με τα μοναστήρια της περιοχής ,  το αρματολίκι των Αγράφων και ο μακρύς κατάλογος των αγωνιστών που καταγόμενοι από τα χωριά της Ευρυτανίας πολέμησαν υπό τις διαταγές του ερμηνεύει το πως έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη του ευρυτανικού λαού η  φήμη του και η ηρωική του δράση τόσο στα δημοτικά τραγούδια όσο και στην προφορική παράδοση.

Ο Καραϊσκάκης θεωρήθηκε από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, αρχηγό των Πελοποννησιακών δυνάμεων των επαναστατών « ο μόνος άξιος να πάρει την αρχηγία της Ρούμελης» στα χρόνια της καμπής των πολεμικών εξελίξεων και να ηγηθεί των στρατευμάτων στην Ανατολική Ρούμελη, παρά την αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του.  Ο ίδιος ανέλαβε την βαριά εθνική  ευθύνη με  το πάθος που τον διέκρινε  και τη χαρακτηριστική αυτογνωσία : « δεν το αρνούμαι… Όταν θέλω γίνομαι άγγελος  και όταν θέλω διάβολος. Εις το εξής έχω αποφασίσει να γένω άγγελος».

……………………………..

  Μέσα από μια τέτοια θεώρηση κάποια πρόσωπα απέκτησαν διαστάσεις βουνοκορφών κι έμειναν χαραγμένα στην εθνική μας μνήμη, για τη δική τους προσωπική επιλογή μπροστά στην πρόκληση της ιστορικής στιγμής. Γιατί τόλμησαν να αναδείξουν ότι υψηλότερο ενυπήρχε στο είναι τους και γιατί εχλεύασαν τον θάνατο, ο καθένας με τον δικό του προσωπικό τρόπο.

    Γιατί ένιωσαν ελεύθεροι σαν τον Δυσσέα στη Γραβιά που χορό έστησε προκαλώντας τον θάνατο, σαν τον Ηλία Μαυρομιχάλη που έξω απ΄ την Κάρυστο βύθισε ο ίδιος το ξίφος στο στέρνο του για να μην πέσει στα χέρια των άπιστων, σαν τον πολέμαρχο της Μάνης τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη που έπεσε ηρωϊκά στον Αχέροντα στην προσπάθειά του να βοηθήσει τους Σουλιώτες και τάφηκε  στην ιερή πόλη του Μεσολογγιού, και σαν τον Μάρκο Μπότσαρη, τον  Σουλιώτη πρωτοκαπετάνιο της μάχης του Κεφαλοβρύσου.

Ελεύθερες οι γυναίκες του Σκουλιού επιλέγουν την αξιοπρέπεια του θανάτου από τα σκλαβοπάζαρα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Στη στεριά δε ζει το ψάρι …

Χορός και τραγούδι από τα κορίτσια της τάξης

 ………………..

  Κυνηγημένες από τα στρατεύματα του Χουρσίτ, τον Αύγουστο του 1822, οι ανυπότακτες Σουλιώτικες φάρες, παίρνουν τους δρόμους της προσφυγιάς για δεύτερη φορά και αγωνίζονται να παραμείνουν ενωμένες κάτω από την εμβληματική μορφή του Μάρκου Μπότσαρη.

  Εκείνο που τον καταξίωσε στη συνείδηση των Σουλιωτών και  των άλλων συναγωνιστών του, είναι οι προσπάθειές του να ξεπεραστούν οι φατριαστικές διενέξεις και να επιτευχθεί η ενότητα των Σουλιωτών μπροστά σ΄έναν μεγαλύτερο σκοπό, εκείνου που μέχρι το 1822 είχαν οι τελευταίοι κατά νου, δηλαδή τον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Συμμετέχοντας στην άμυνα του Μεσολογγίου αγωνιζόταν να μυήσει συνειδησιακά του Σουλιώτες μαχητές που ευρίσκοντο πολιορκημένοι στις ντάπιες της ιερής πόλης, στην υπόθεση του επαναστατημένου ελληνικού έθνους.

Είναι χαρακτηριστική η ρήση του Γεώργιου Καραϊσκάκη γι΄αυτόν : « Ο Μάρκος ήταν τρανός. Είχε νου που δεν είχε άλλος, είχε καρδιά λιονταριού και γνώμη δίκια σαν του Χριστού».

  Γι΄αυτό και όταν διαπίστωσε την αντίδραση πολλών οπλαρχηγών όταν του απονεμήθηκε το δίπλωμα της αρχιστρατηγίας της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας από πλευράς της ελληνικής επαναστατικής κυβέρνησης, αφού το ασπάστηκε σε ένδειξη σεβασμού, το έσκισε μπροστά σε όλους και τους παρέπεμψε στο πεδίο της μάχης, καθώς όπως είχε ήδη δηλώσει , «το αίμα δεν έχει την ίδια αξία το μελάνι.»

………………………………………….

« Αλλά για να σας αποδείξω πως δεν έχω σκοπούς εγωιστικούς, και δεν θέλω να είμαι ανώτερος από κανέναν σας, μα θέλω να είμαι ο Μάρκος, εκείνος που τον βλέπατε να πολεμά ως τώρα στο πλευρό σας, να! Εδώ μπροστά σας σκίζω το δίπλωμα της αρχιστρατηγίας που πήρα και σας ορκίζομαι πως δεν θέλω άλλο αξίωμα από εκείνο που είχαν οι προπάτορές μου, και που  το΄χετε  και σεις οι ίδιοι.»

………………………………………..

Στο πεδίο της μάχης του Κεφαλοβρύσου τον Αύγουστο του 1823 ο Μάρκος Μπότσαρης απέδειξε για στερνή φορά τη δύναμη και τα χαρίσματα που τον χαρακτήριζαν ως  πολεμιστή, ώστε επάξια να κρατά την ηγετική του θέση και να έχει την αναγνώριση των παληκαριών του.

  Σε ερώτηση κάποτε γιατί δεν στέκεται πίσω από τους πολεμιστές του, αλλά ορμά πρώτος μέσα στη φωτιά της μάχης απάντησε: « ο πολυπαθιασμένος λαός μας είναι σαν πρόβατο απολωλός  κι αν δε δει μπροστά του το κριάρι, μένει ακούνητος και νεκρωμένος.»

  Η νεκρική πομπή του πρωτοκαπετάνιου σταματά στο Μοναστήρι της Παναγιάς της Προυσιώτισσας, όπου φιλοξενείτε νοσηλευόμενος ο συναγωνιστής του Γεώργιος Καραϊσκάκης, που προσκυνά τη σωρό και εύχεται προφητικά : «  Μακάρι αδερφέ Μάρκο, από τέτοιο θάνατο να πάενα κι εγώ.» διότι φοβούνταν μην εθάνει από την αρρώστια του και δεν αξιωθεί της τιμής να πέσει στην μάχη.

Η χαρισματική του προσωπικότητα και ακτινοβολία δικαιολογεί το κενό που αφήνει με το θάνατό του και το γενικό θρήνο στην πάνδημη κηδεία του στο Μεσολόγγι . «Τριαντα επτά βολές κανονιών , ανά τέταρτου της ώρας ριπτόμενοι, ανήγγειλον την ηλικία του ήρωος» μας μαρτυρούν οι ιστορικοί και αναγνωρίζουν την αξία της μάχης του Κεφαλοβρύσου ως μοναδική στην ιστορία του Αγώνος για τον επιδειχθέντα ηρωισμός και το αποτολμηθέν σχέδιο , έτσι που ο Μάρκος ακτινοβολεί  και ουδόλως υπολείπεται εις δόξαν του Λεωνίδου, του Παλαιολόγου, του Διάκου.

……………………………….

ΜΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΠΑΝΑΡΑΤΟ» ΤΟΥ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ

ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ  ΑΠΟΚΡΙΑΣ

Κυριακή, 4 Φεβρουαρίου 2018 (Του Ηλία Προβόπουλου)

ΜΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΠΑΝΑΡΑΤΟ» ΤΟΥ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ

Η Αικατερίνη Καμηλάκη, ο Ευάγγελος Καραμανές, η Αλίκη Λάμπρου, η Νάνσυ Ντζιώρα και ο Φώτης Κουλαρμάνης στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη». 

Ήταν μια εξαιρετική ομιλία, της τέως διευθύντριας του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών Αικατερίνης Καμηλάκη χθες το μεσημέρι στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» με θέμα «Λαϊκό θέατρο και δρώμενα της Αποκριάς». Παραβρεθήκαμε αρκετοί φίλοι από το Καρπενήσι και την Ευρυτανία γιατί έγινε ιδιαίτερη αναφορά στις παραστάσεις με τον τίτλο Πανάρατος-Πανάρετος, λαϊκή διασκευή της τραγωδίας με τίτλο «Ερωφίλη» του Γεωργίου Χορτάτζη, όπως αυτή παιζόταν στο πλαίσιο των αποκριάτικων δρωμένων σε διάφορα σημεία της Ηπείρου-Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας και επεβίωσε μέχρι πρόσφατα στο Καρπενήσι της Ευρυτανίας. Στη συζήτηση που ακολούθησε, έκδηλο ήταν το ενδιαφέρον για την συγκέντρωση στοιχείων, την τεκμηρίωση και την αναβίωση του ωραίου αυτού εθίμου στο Καρπενήσι.

Για τον Πανάρατο, στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη». 

ΤΟΠΙΚΗ  ΙΣΤΟΡΙΑ

Γιορτάζοντας τα 60 χρόνια εκπαιδευτικής πορείας 

του 1ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου

 Τη σχολική χρονιά  2008-2009, ο Σύλλογος Διδασκόντων του 1ου Δημοτικού Σχολείου αποδέχθηκε την πρότασή μου για ανάδειξη του επετειακού χαρακτήρα του έτους, από το έτος στέγασης στο ιδιαίτερα όμορφο πετρόχτιστο σχολικό μας συγκρότημα, έτσι που η γιορτή λήξης του  να γίνει αφιερωματική της εκπαιδευτικής μας ιστορίας. Την ίδια χρονιά ο ιερέας Ιωάννης Λιάπης - απόφοιτος του σχολείου και πατέρας τεσσάρων αποφοίτων μας επίσης - ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα του σχολείου, ανέλαβε τη δωρεά προθηκών που κοσμούν την αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου και φυλάσσουν παλιά βιβλία και εκπαιδευτικό υλικό παρελθόντων ετών, τεκμήρια της πορείας του στο χρόνο.

  Επίσης εκδόθηκαν τα παρακάτω αναμνηστικά!

  Από το αρχείο του σχολείου 6-6-1973 Γιορτάζοντας τη λήξη του σχολικού έτος με γυμναστικές επιδείξεις στο γήπεδο του Γυμνασίου Καρπενησίου.

   Τα παιδιά της Α΄Τάξης φόρεσαν τις μπλε σχολικές ποδιές των παλαιών δεκαετιών, κάθισαν στα ξύλινα θρανία και υποδύθηκαν το Μίμη και την Άννα, τους ήρωες των παλιών αναγνωστικών που φτάνουν στην αυλή του σχολέιου και συναντάνε τους νέους μικρούς ήρωες! Οι μαθητές της Γ΄ Τάξης παρουσίασαν δρώμενα και δραματοποιημένα στιγμιότυπα από τις δεκαετίες που πέρασαν, παρουσιάζοντας τις εκπαιδευτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Όλοι οι μαθητές όλων των τάξεων παρουσίασαν χορογραφίες με χαρακτηριστικά μουσικά κομμάτια των δεκαετιών, ταξιδεύοντας κάθε μεσήλικα θεατή στα μαθητικά του χρόνια.

  Το κείμενο ...

   Οι σχολικοί ήρωες συναντιούνται…

ΑΝΝΑ: Δες Μίμη! Δυο καινούργια παιδιά στο 1^ο Δημοτικό Σχολείο.

ΜΙΜΗΣ: Γειά σας παιδιά! (χαιρετάει από μακριά)Έλα Άννα, πάμε να τους γνωρίσουμε.

Οι δυο τους πλησιάζουν, και συναντιούνται με τα άλλα δυο παιδιά που κι εκείνα βαδίζουν προς αυτούς.

ΑΡΗΣ: Γειά σας είμαι ο Άρης και αυτή η συμμαθήτριά μου η Μαρίνα. Εσείς ποιοι είστε;

ΑΝΝΑ: Εγώ είμαι η Άννα, το κορίτσι που συντροφεύει τους μικρούς μαθητές της Α΄Τάξης στο αναγνωστικό τους «Τα καλά παιδιά ». (δείχνει το αναγνωστικό που κουβαλάει)Κι αυτός είναι ο Μίμης. Είναι κι αυτός ήρωας του βιβλίου.

ΜΙΜΗΣ: Ναι βέβαια, βάζω τα δυνατά μου! (κάνει τα χέρια του ποντίκι).

ΜΑΡΙΝΑ: Τι ωραία! Απίστευτο, κι εμείς γι αυτό είμαστε εδώ!

ΑΡΗΣ: Είχαμε ακούσει για σας από τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που σας θυμούνται ακόμα! Δεν περίμενα να γνωρισθούμε ποτέ!

ΜΑΡΙΝΑ: Εγώ, ο Άρης, ο Σαμπέρ, ο Ορφέας και η Ιωάννα είμαστε τα παιδιά του βιβλίου Γλώσσας που με τις περιπέτειές μας συντροφεύουμε τα παιδιά της Α΄ Τάξης στην κατάκτηση του  ελληνικού Αλφάβητου , της ανάγνωσης και της γραφής.

ΜΙΜΗΣ: Κοίτα να δεις φίλες μου τι σου σκαρώνει η ζωή!! Εμείς βοηθήσαμε τους παππούδες και εσείς βοηθάτε τώρα τα εγγόνια τους.

ΜΑΡΙΝΑ: Έχουμε τη χαρά και την τιμή λοιπόν να μιλάμε με τα υπέροχα παιδιά των παλιών αναγνωστικών. Και πως βρεθήκατε σήμερα εδώ;

ΑΝΝΑ: Να! Μας κάλεσαν οι δασκάλες και οι δάσκαλοι του σχολείου. Καθώς φέτος το 1^ο Δημοτικό Σχολείο συμπληρώνει 60 ολόκληρα χρόνια λειτουργίας, αποφάσισαν να ετοιμάσουν μια μεγάλη γιορτή για να τιμήσουν όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες που μόχθησαν σε αυτό εδώ το σχολείο.(δείχνει τριγύρω)

ΜΙΜΗΣ : Ναι. Όλα εκείνα τα εκατοντάδες παιδιά που πρωτοπερπάτησαν δειλά και φοβισμένα ετούτο το προαύλιο στον αγιασμό του Σεπτεμβρίου, που έτρεξαν, έπαιξαν, έπεσαν και βρήκαν τη δύναμη να ξανασηκωθούν… Σκεφτείτε πόσα παιδιά, εεε…

ΜΑΡΙΝΑ: Συγκινήθηκα με τις σκέψεις σας, παιδιά. Δεν είχα ποτέ φανταστεί πόσες εκατοντάδες παιδιά μπορούν να χαρούν και να μοιραστούν το ίδιο σχολείο, γενιές και γενιές!!

ΑΡΗΣ : Γι αυτό και νιώθουμε υπερήφανοι που και φέτος τα παιδιά της πρώτης τάξης, τα πρωτάκια όπως όλοι τα φωνάζαμε, τα κατάφεραν και είναι έτοιμα να κατακτήσουν καινούργιες γνώσεις στις υπόλοιπες τάξης του σχολείου μας.

ΜΑΡΙΝΑ: Ας τα φωνάξουμε κοντά μας να σας τραγουδήσουν κομμάτια από τα «Λάχανα και Χάχανα» τα μουσικά κομμάτια που συνοδεύουν το αναγνωστικό τους!!

Ø Κύριε Δήμαρχε, κύριε Επιθεωρητά … ελάτε κι εσείς κοντά μας!!

Ø Παρακαλούμε όσοι γνωρίζετε τα τραγούδια μας να τα τραγουδήσετε μαζί μας.

Τα παιδιά συγκεντρώνονται  και τραγουδούν σε χορωδιακό ύφος αλλά με παλμό και κέφι ευδιάκριτο, άλλα καθισμένα και άλλα όρθια.

Ο κύριος Επιθεωρητής εξετάζει τους μαθητές!!

ΤΟΠΙΚΗ  ΙΣΤΟΡΙΑ 

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ 

του  3ου  Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου

« Με τη ματιά μας στο παρελθόν σχεδιάζουμε ένα αειφόρο μέλλον»

Ερευνητικό Πρόγραμμα Σχολικών  Δραστηριοτήτων της Ε΄ Τάξης του 3^ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου

H Παιδεία στις  ορεινές περιοχές, ως παράγων  ξαναζωντανέµατος

και ως µοχλός Ολοκληρωµένης Ανάπτυξής τους.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

     Η ιστορία της Εκπαίδευσης στο Νομό Ευρυτανίας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής ιστορίας της Ελλάδας, συνυφασμένο με την κοινωνική και πολιτιστική πορεία τόσο του ορεινού όγκου, όσο και της ελληνικής επαρχίας ευρύτερα.

    Τεκμήρια και ιστορικό υλικό  ανεξερεύνητο και αναξιοποίητο, κλεισμένο ερμητικά στα συρτάρια και τα ντουλάπια των αρχείων, στους ογκώδεις φακέλους των κλειστών σχολείων στα μεμονωμένα χωριά και τα αρχεία της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού, περιμένει να μας αποκαλύψει αυτή την πορεία που  έχει χαραχθεί με αγώνες και αγωνίες πολλών γενεών, σε χρόνια μαρτυρικά, φτώχειας αγαθών και  ανέχειας  ελευθεριών και ευκαιριών για παιδιά που μάχονταν για την κατάκτηση της γνώσης μέσα από εμπόδια ανυπέρβλητα και συνθήκες αντίξοες.

     Ο πλούτος των σχολείων που έχουν κλείσει παραμένει για χρόνια εγκαταλειμμένος. Μεμονωμένες προσπάθειες κάποιων ρομαντικών πολιτών ή ευαισθητοποιημένων πολιτιστικών συλλόγων άρχισαν να διαφαίνονται μετά το 2000 και να παρακινούν τους τότε μικρότερους σε διοικητικά όρια Δήμους, για τη διαφύλαξη της κινητής και της ακίνητης περιουσίας των σχολείων και την αξιοποίηση των διδακτηρίων, των σχολικών κτιρίων, έτσι που να μην εγκαταλείπονται, θλιβερά απομεινάρια μιας άλλης εποχής, χωρίς παρόν και μέλλον στα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα του τόπου μας.

    Έχοντας στο νου μας, η εκπαιδευτικός της τάξης και τα 22 παιδιά της μαθητικής ομάδας, το πόσο σημαντικό  είναι για την τοπική ιστορία, αλλά κα την οικογενειακή ιστορία του καθενός μας, να καταγράψουμε, να διασώσουμε και να αναδείξουμε τα ίχνη της σχολικής ζωής του παρελθόντος, αποφασίσαμε να εργαστούμε ερευνητικά και να συνεργαστούμε, ώστε να συνεχίσουν και στο σήμερα τα παλιά σχολεία τον μορφωτικό ρόλο τους, προσφέροντας στην τοπική κοινωνία.

    Έτσι επιλέξαμε να ξεκινήσουμε από την καταγραφή και την έρευνα της ιστορίας του σχολείου μας, του 3ου Δημοτικού Καρπενησίου, με άμεσο υλικό καταγραφής τις μαρτυρίες των γονέων των μαθητών που υπήρξαν μαθητές και απόφοιτοι του σχολείου μας και να περπατήσουμε βιωματικά και ερευνητικά στα μονοπάτια των προγόνων μας.

   ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ  ΕΡΕΥΝΑΣ  ΚΑΙ  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ

    Αρχικά έγινε από την εκπαιδευτικό ο σχεδιασμός του ερευνητικού προγράμματος και υποβλήθηκε ολοκληρωμένο σχέδιο στο Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων της Α/Θμιας Εκπ/σης Νομού Ευρυτανίας, με τίτλο « Με τη ματιά μας στο παρελθόν σχεδιάζουμε ένα αειφόρο μέλλον», στο οποίο καταγράφονταν αναλυτικά οι στόχοι και τα στάδια εξέλιξης και υλοποίησής του προγράμματος καθώς και οι συνεργασίες της μαθητικής ομάδας με τους γονείς, τη διεύθυνση του σχολείου, τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και τα πρόσωπα εκείνα που θα μας επέτρεπαν να έρθουμε σε επαφή και να μελετήσουμε τις πρωταρχικές μας πηγές, που δεν είναι άλλες από τα ίδια τα σχολεία στις κοινότητες καταγωγής των μαθητών και τα ιστορικά σχολεία –μνημεία του Δήμου Καρπενησίου.

  Έτσι η πορεία των εργασιών της ομάδας μέσα από τη διαθεματική και διεπιστημονική παιδαγωγική προσέγγιση (συνδυάζοντας τις διδακτικές ενότητες των μαθημάτων Γλώσσας,Ιστορίας, Γεωγραφίας και Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής του αναλυτικού μας προγράμματος) ήταν η ακόλουθη:

• ·         Συμπλήρωση ατομικού γενεαλογικού δέντρου και των τόπων καταγωγής των μαθητών και μαθητριών.
• ·         Σύνθεση χάρτη (χαρτογράφηση πηγών) που απεικονίζει τις κοινότητες της Ευρυτανίας και γειτονικών περιοχών του ορεινού όγκου (Αιτωλοακαρνανίας  και  Θεσσαλίας) που οι μαθητές έλκουν την καταγωγή και επισκέπτονται συχνά, ώστε να έχουν τη  δυνατότητα βιωματικής έρευνας και καταγραφής.
• ·         Εικαστικά έργα μαθητών που παρουσιάζουν το χωριό τους και τις δραστηριότητες των κατοίκων του.
• ·         Συνεντεύξεις των μαθητών από τους γονείς και τους παππούδες τους και παραγωγή γραπτών κειμένων που καταγράφουν τις μαρτυρίες της ζωής στα χωριά της Ευρυτανίας πριν την κατασκευή του Φράγματος των Κρεμαστών και τους καταστροφικούς σεισμούς της δεκαετίας του ΄60, που σταδιακά οδήγησαν στην ερήμωση και εγκατάλειψή τους.

Ερευνητική εργασία Ε΄Τάξης Σχ. Έτος 2015-2016 Καταγραφή μαρτυρίας από μαθητή (συνέντευξη από τον παππού).

• ·         Συλλογή και μελέτη φωτογραφικού αρχείου των σχολικών χρόνων των γονέων των μαθητών που υπήρξαν μαθητές και απόφοιτοι του 3ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου που η ίδρυση και  λειτουργία του αποτελεί τεκμήριο της μετεγκατάστασης χιλιάδων Ευρυτάνων σε σπίτια που έχτισε η ΜΟΜΑ του Ελληνικού Στρατού και παραχωρήθηκαν σε σεισμόπληκτες οικογένειες, στον συνοικισμό του Προφήτη  Ηλία ( τοπικό τοπωνύμιο Ξηριάς) του Καρπενησίου.

Μαθητές του 3^ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου κατά τη Σχολική Χρονιά 1975-1976

Από το προσωπικό αρχείο της οικογένειας Ανατζούτζουλα, 1984.

Από το προσωπικό αρχείο της Γεωργίας Γκαρίλα Σχολικό Έτος 1975-1976

Ο εκπαιδευτικός Ιωάννης Σταθόπουλος και οι μαθητές του 3ου Δημοτικού Σχολείου ετοιμάζουν σκηνικά για θεατρικές παραστάσεις.

• ·         Σύνθεση πανώ για τα σαραντάχρονα της λειτουργίας του  3ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου καθώς για πρώτη φορά λειτούργησε το σχολικό έτος 1974-1975 ως μονοθέσιο σχολείο, ως παράρτημα του 2ου Δημοτικού Σχολείου της πόλης του Καρπενησίου στο συνοικισμό των  «θεομηνιοπλήκτων» , όπως χαρακτηριστικά αποκαλούνταν σε δημόσια έγγραφα οι Ευρυτάνες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή εγκαταλείποντας τα πατρικά τους στα ορεινά χωριά.
• ·         Διαμόρφωση μουσειακού χώρου αναπαράστασης σχολικής αίθουσας του προηγούμενου αιώνα σε αίθριο του σχολικού συγκροτήματος και συλλογή τεκμηρίων, εκπαιδευτικού υλικού, χαρτών, τετραδίων, κ.α.
• ·         Εργαστηρικές συναντήσεις  μελέτης υλικού στο διαμορφωμένο χώρο του σχολικού μουσείου όπου οι μαθητές είχαν την ευκαιρία της ανακάλυψης των σχολικών αναμνήσεων της ίδιας της δασκάλας τους καθώς η 47χρονη κυρία Λάππα έφερε προς μελέτη τα τετράδιά της από την Α΄ Τάξη και το αλφαβητάριο των πρώτων  μαθητικών της χρόνων, αλλά και τα τετράδια της Ε΄ Τάξης με τις παρατηρήσεις της δικιάς της δασκάλας. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα βιβλία, σχολικά και εξωσχολικά  εκείνων των χρόνων, τεύχη του περιοδικού «Προς Τη Νίκη», τα αποδεικτικά και το Απολυτήριο της δασκάλας τους ως δείγματα των τίτλων σπουδών της εποχής, κ.α.
• ·         Παρουσιάσεις φωτογραφικού υλικού και καταγραφών έρευνας σε σχολεία της Ευρυτανίας με μακρά ιστορία όπως το Ιστορικό Σχολείο Παλαιάς  Βίννιανης, το  ιστορικό κτήριο της Εθνοσυνέλευσης των Κορυσχάδων και το σχολικό κτήριο της κοινότητας Κρικέλλου που είναι  χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο πολιτισμικής  (αρχιτεκτονικής) κληρονομιάς και δωρεά του Ανδ. Συγγρού.

• ·         Επισκέψεις και έρευνα πεδίου που έγινε στοχευμένα και αφού είχε προηγηθεί ενημέρωση για τα ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία και σύνδεση με το μάθημα της Βυζαντινής Ιστορίας και της τοπικής ιστορίας. Α. στο ιστορικό κτήριο της Εθνοσυνέλευσης των Κορυσχάδων όπου η μαθητική ομάδα εργάστηκε (σε ομάδες εργασίας) σε καταγραφές πολιτισμικών στοιχείων, προσανατολισμού και σχεδίασης – χαρτογράφησης. Β. στο μονοθέσιο Σχολείο κοινότητας Τόρνου, όπου είχαν την ευκαιρία να μελετήσουν όχι μόνο τα σχολικά είδη των μαθητών τότε αλλά και τα  αυτοσχέδια κατασκευαστικά παιχνίδια τους και να ακούσουν τη ζωντανή μαρτυρία ενός από τους αποφοιτήσαντες του σχολείου εκείνου που σήμερα φιλοξενεί  τη λαογραφική έκθεση της κοινότητας. Γ. Στο Σχολείο Ελληνικών Γραμμάτων που λειτούργησε στην Ιερά Μονή Προυσού κατά τον 18^ο και 19^ο αιώνα και στο χώρο φύλαξης των χειρογράφων της μονής όπου θαύμασαν ακόμα και γραπτά Κυριλικής γραφής. Δ. Στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Παλαιού Μικρού Χωριού που στεγάζεται στο διατηρητέο κτήριο του Δημοτικού σχολείου και φιλοξενεί τεκμήρια της εκπαιδευτικής του ιστορίας Ε. Στο Λαογραφικό Μουσείο και τη Βιβλιοθήκη του Μεγάλου Χωριού  που υπάρχει θεματική έκθεση με ψηφιοποιημένη παρουσίαση της εκπαιδευτικής ιστορίας του χωριού  και ΣΤ. στο Μικρό Μουσείο Εκπαίδευσης Βουτύρου  που ιδρύθηκε ως Νομικό Πρόσωπο με πρωτοβουλία του Συλλόγου Εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Ν. Ευρυτανίας σε σύμπραξη με το Δήμο Καρπενησίου και για 3 χρόνια πρόσφερε πλούτο εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων πριν συγχωνευτεί και μείνει ανενεργό τα τελευταία χρόνια.

• ·  Σύνθεση άρθρου-παρουσίασης από τους μαθητές με τίτλο : « Ένα σχολείο… μια ιστορία» για το σχολείο του χωριού τους, ή άλλο σχολείο της επιλογής τους και δημοσίευση της συλλογής των παρουσιάσεων.

   ·         Παρουσίαση των αποτελεσμάτων των ερευνητικών εργασιών σε ραδιοφωνική εκπομπή, δημοσιεύσεις στον τοπικό τύπο, στον ιστοχώρο του σχολείου, κ.α. www.3dim-karpen.eyr.sch.gr

• ·Διοργάνωση ανοιχτής εκδήλωσης για την παρουσίαση του Προγράμματος  και του Εργαστηρίου Εκπαιδευτικής Ιστορίας στο ευρύ κοινό (γονείς μαθητών, παλαιότεροι  απόφοιτοι, συνταξιούχοι δάσκαλοι , κ.α.) με τιμώμενο πρόσωπο τη συνταξιούχο εκπαιδευτικό Ελένη Παπαδημητρίου, που υπηρέτησε πολλά χρόνια ως εκπαιδευτικός στο 3^ο Δημοτικό Σχολείο και υπήρξε η δασκάλα της δασκάλας της Ε΄ Τάξης. Μια ιστορική εκπαιδευτική συνάντηση που παντρεύει το χθες με το σήμερα, φωτίζοντας το δρόμο των πολιτών του αύριο.
• ·         Καταγραφή προτάσεων για διατήρηση, αξιοποίηση και ανάδειξη των κλειστών σχολικών κτιρίων των κοινοτήτων του Δήμου Καρπενησίου που κατατίθεται επίσημα με την υπογραφή των μαθητών της ερευνητικής ομάδας στον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Καρπενησίου προς κοινοποίηση των μελών του με την ελπίδα να καλλιεργηθεί η ευαισθησία και ο σεβασμός προς αέναο μορφωτικό, πολιτισμικό και κοινωνικό ρόλο των σχολείων και να υπάρξει έμπρακτη ανταπόκριση στο μέλλον.

Ερευνητικά πορίσματα και προτάσεις

 Έως σήμερα δυστυχώς, έχουν καταγραφεί λανθασμένες επιλογές δημοτικών αρχών που υπήρξαν προϊόντα λανθασμένων αντιλήψεων για το αύριο και για τη διαχείριση των σχολικών κτιρίων, καθώς  δεν λαμβάνονταν υπόψη ούτε στο ελάχιστο η προοπτική της ανάδειξής τους σε ζωντανά κύτταρα πολιτισμού, δηλαδή σε :

• Σχολικά Μουσεία
• Συνεδριακούς χώρους
• Χώρους εκθέσεων (φωτογραφικών, αρχειακών, εικαστικών, κ.λ.π.) και πολιτιστικών εκδηλώσεων
• Κέντρα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και διερμηνείας τοπικής ιστορίας και φυσικού περιβάλλοντος (γεωλογικά μνημεία, εκθέσεις πανίδας και χλωρίδας, κ.α.)
• Εργαστήρια τεχνών και εφαρμογών ( υφαντικής τέχνης, ξυλογλυπτικής, γαστρονομίας, κ.α.)

    Είναι ανάγκη ως εκπαιδευτικοί και σκεπτόμενοι ενεργοί πολίτες να διαχωρίσουμε τη θέση μας με  πρακτικές που δε συνάδουν με το δημόσιο μορφωτικό χαρακτήρα των σχολείων που « έχουν βγει στη σύνταξη » και να αναδείξουμε νέες χρήσεις για τα σχολικά κτίρια – διδακτήρια που θα ενισχύουν τον αναπτυξιακό προσανατολισμό των Δήμων στα πλαίσια της ανάδειξης των πολιτισμικών τους στοιχείων.

               Τα σχολεία είναι τεκμήρια ζωής και πολιτισμού, δεν είναι μόνο πέτρες και κεραμίδια. Υπηρετώντας αυτή τη διάσταση την πολιτισμική, οφείλουμε να τα διαμορφώσουμε σε χώρους βιωματικής αγωγής, όχι μόνο των νέων αλλά και ημών των ενηλίκων, που έχουμε χρέος να μελετήσουμε την εμπράγματη γνώση του πολιτισμού μας τις πρακτικές της καθημερινής αυτοσυντήρησης των μικρών νοικοκυριών που μας ανέθρεψαν.

            Με σεβασμό σε αυτή τη συναντίληψη έχει προταθεί στο Δήμο Καρπενησίου ένα πακέτο προτάσεων για τα κλειστά και ανενεργά σχολικά κτίρια που ως διατηρητέα μνημεία της εκπαιδευτικής ιστορίας του κάθε χωριού έχουν πολλά να προσφέρουν στο σήμερα και το αύριο. Ως παράδειγμα αναφέρουμε το μικρό σχολικό κτίριο του Δημοτικού Διαμερίσματος Φιδακίων που προτείνουμε να λειτουργήσει ως  Εργαστήρι Παραδοσιακής Γαστρονομίας, με εργαστήρια και εκθεσιακό χώρο όπου κανείς θα μπορεί να προμηθευτεί τοπικά προϊόντα όπως τα ζυμαρικά του Γυναικείου Συνεταιρισμού, τα αλλαντικά των τοπικών οικογενειακών μονάδων, μέλι, γαλακτοκομικά, κ.α.

    Σχολεία που μετατρέπονται σε Εργαστηριακούς θεματικούς χώρους συνεχίζουν να διδάσκουν τις νέες γενιές  τεχνικές αυτάρκειας και αυτοσυντήρησης που κράτησαν ισχυρή την ορεινή πατρίδα μας για αιώνες και τα νοικοκυριά της έθρεψαν και στήριξαν το θαύμα της εθνικής αντίστασης του λαού στο φασισμό. Μουσειακός εργαστηριακός χώρος με θεματική το ψωμί και την ιστορία του, ή την κτηνοτροφία και τα προϊόντα της θα μπορούσε να υποστηριχθεί σε κάθε κοινότητα της οροσειράς της Πίνδου. Παιδιά και ενήλικες από κάθε πόλη θα μπορούσαν να βιώσουν ενεργά τον κύκλο του ψωμιού από τη σπορά ως και το ζύμωμα και το φούρνισμα ή την τυροκομία από το άρμεγμα ως και την παρασκευή και το μαγείρεμα του τραχανά που υπήρξε βασική διατροφή γενεών και γενεών.

    Οι σχολικές ομάδες αλλά και μεμονωμένες άτυπες ομάδες επισκεπτών, που θα παρακολουθούν τα Εκπαιδευτικά  Πρόγραμμα των Μουσειακών αυτών χώρων, θα έχουν τη δυνατότητα να γίνουν παραγωγοί, ακολουθώντας τις παραδοσιακές τοπικές συνταγές (για γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, ροφήματα, πίτες, τραχανά, χυλοπίτες και άλλα) για εδέσματα που η προσωπική συμμετοχή στην παρασκευή τους είναι η καλύτερη βάση για την νέα καταναλωτική συνείδηση που η εκπαίδευση για την αειφορία σύμφωνα με τις διακηρύξεις της UNESCO επιδιώκει να διαμορφώσει στους σύγχρονους πολίτες αλλά και τους πολίτες του αύριο. Η εμπειρία από τα προγράμματα που ήδη, εδώ και χρόνια, εφαρμόζονται από το Πανεπιστήμιο των Ορέων στην Κρήτη, με εμπνευστή και άοκνο εργάτη τον καθηγητή κ. Παλήκαρη και μια δραστήρια εθελοντική ομάδα επιστημόνων ( www.panoreon.gr ) είναι η καλύτερη απόδειξη για την πρόοδο των επαρχιακών κοινωνιών στην πράξη, στηριζόμενη στις αρχές της αειφορίας και του κοινοτισμού. ( Mountain Partnership, Food & Agriculture Organization (FAO) of the United Nations )

   Ως εκπαιδευτικός που έχει υπηρετήσει την περιβαλλοντική αγωγή και τους δρόμους της και με την εμπειρία της ίδρυσης και λειτουργίας του Μικρού Μουσείου Εκπαίδευσης  καταθέτω την εμπειρική και  βασική αποδοχή της αποτελεσματικότητας, μέσα από τη συλλογική δράση. Καθώς κανείς μας δεν είναι αιώνιος, ούτε και αναντικατάστατος, οι στόχοι αυτοί πρέπει να υπηρετούνται από ομάδες που συμπράττουν και συναποφασίζουν, ώστε να θεσμοθετούν, δηλαδή να οργανώνουν σε στέρεη βάση το εγχείρημα, να μπορούν να το στηρίξουν και να το παραδίδουν στους επόμενους, ώστε να υπάρχει συνέπεια και συνέχεια.

   Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει το θεσμικό ρόλο και οφείλει να εμπνεύσει και να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση, τόσο συλλόγους κοινοτήτων, όσο και φορείς άτυπης και τυπικής εκπαίδευσης, έτσι που η σύνθεση και η δημιουργική σύμπραξη να δώσει νέα πνοή στις μέχρι σήμερα αποκαρδιωτικές πρακτικές της λογικής της ανάθεσης. Μόνο όσοι οραματίζονται, πιστεύουν και καταθέτουν όρεξη και ψυχή σε τέτοιες συνεργασίες, έχουν τη δύναμη να προσφέρουν χωρίς ανταλλάγματα και κέρδη, ώστε να εισπράξουν αισθήματα ικανοποίησης, προσφοράς και υπερηφάνειας, της αξιοπρέπειας του να αισθάνεσαι συνυπεύθυνος και ενεργός στην τοπική κοινωνία που έτυχε από τη γέννηση ή από επιλογή να ανήκεις.

  Εθελοντικά, ας τοποθετήσουμε ο καθένας τον εαυτό του σε αυτή τη δημιουργική ομάδα που θα πορευτεί στην κατεύθυνση της ανάδειξης των ιστορικών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών της τοπικής κοινωνίας και φύσης, γεμίζοντας ξανά τα άδεια κτίρια των σχολειών μας με φωνές, γέλια, χρώματα και αρώματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

  Αυτό υπήρξε και το καταλυτικό συμπέρασμα της μικρής μας ερευνητικής ομάδας, μέσα από την πορεία μας από το χθες στο σήμερα με στόχο το κοινό μας αύριο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. Χρήστου Γκόντζου , Κώστα Αναστασάκου , Οι εκπαιδευτικοί στην Εθνική Αντίσταση , Εκδόσεις Δίπτυχο , Αθήνα , 1985
2. Χάρη Σακελλαρίου , Η παιδεία στην Αντίσταση, Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα, 1984
3. Χάρη Σακελλαρίου , Μιχ. Παπαμαύρος , Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα ,
4. Περιοδικά ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ , Έκδοση Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης .
5. Βασίλη  Μπαρτζιώτα , Η Εθνική Αντίσταση στην αδούλωτη Αθήνα , Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή , Αθήνα 1984
6. Σόλωνα  Γρηγοριάδη , Συνοπτική Ιστορία  της Εθνικής Αντίστασης(1941-1945) Τόμοι Α & Β , Εκδόσεις Κ. Καπόπουλος , Αθήνα
7. Γεώργιου Λεοντσίνη , Διδακτική της Ιστορίας – Γενική – τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση , Αθήνα , 1996
8. Γεώργιου Λεοντσίνη , Ιστορία – περιβάλλον και η διδακτική τους , Αθήνα ,1999
9. Νίκου  Σβορώνου , Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας , Εκδόσεις Θεμέλιο , Αθήνα , 1987
10. Νίκου Σβορώνου , Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας , Εκδόσεις Θεμέλιο , Αθήνα, 1999
11. Κώστα Παπαδόπουλου, Γιάννης  Βράχας : ο δάσκαλος , ο αγωνιστής , ο λογοτέχνης, Εκδόσεις  Ελληνικά Γράμματα , Αθήνα 2001
12. Σήφη Μπουζάκη, Νεοελληνική Εκπαίδευση (1821-1998) , Εκδ. Gutenberg, Αθήνα,1986

Από την εκδήλωση εγκαινίων του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης στο 3ο Δημοτικό Σχολείο 

Η συνταξιούχος εκπαιδευτικός κυρία Ελένη Παπαδημητρίου, τιμώμενο πρόσωπο της εκδήλωσης.