ΤΟΠΙΚΗ  ΙΣΤΟΡΙΑ

Γιορτάζοντας τα 60 χρόνια εκπαιδευτικής πορείας 

του 1ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου

 Τη σχολική χρονιά  2008-2009, ο Σύλλογος Διδασκόντων του 1ου Δημοτικού Σχολείου αποδέχθηκε την πρότασή μου για ανάδειξη του επετειακού χαρακτήρα του έτους, από το έτος στέγασης στο ιδιαίτερα όμορφο πετρόχτιστο σχολικό μας συγκρότημα, έτσι που η γιορτή λήξης του  να γίνει αφιερωματική της εκπαιδευτικής μας ιστορίας. Την ίδια χρονιά ο ιερέας Ιωάννης Λιάπης - απόφοιτος του σχολείου και πατέρας τεσσάρων αποφοίτων μας επίσης - ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα του σχολείου, ανέλαβε τη δωρεά προθηκών που κοσμούν την αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου και φυλάσσουν παλιά βιβλία και εκπαιδευτικό υλικό παρελθόντων ετών, τεκμήρια της πορείας του στο χρόνο.

  Επίσης εκδόθηκαν τα παρακάτω αναμνηστικά!

  Από το αρχείο του σχολείου 6-6-1973 Γιορτάζοντας τη λήξη του σχολικού έτος με γυμναστικές επιδείξεις στο γήπεδο του Γυμνασίου Καρπενησίου.

   Τα παιδιά της Α΄Τάξης φόρεσαν τις μπλε σχολικές ποδιές των παλαιών δεκαετιών, κάθισαν στα ξύλινα θρανία και υποδύθηκαν το Μίμη και την Άννα, τους ήρωες των παλιών αναγνωστικών που φτάνουν στην αυλή του σχολέιου και συναντάνε τους νέους μικρούς ήρωες! Οι μαθητές της Γ΄ Τάξης παρουσίασαν δρώμενα και δραματοποιημένα στιγμιότυπα από τις δεκαετίες που πέρασαν, παρουσιάζοντας τις εκπαιδευτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Όλοι οι μαθητές όλων των τάξεων παρουσίασαν χορογραφίες με χαρακτηριστικά μουσικά κομμάτια των δεκαετιών, ταξιδεύοντας κάθε μεσήλικα θεατή στα μαθητικά του χρόνια.

  Το κείμενο ...

   Οι σχολικοί ήρωες συναντιούνται…

ΑΝΝΑ: Δες Μίμη! Δυο καινούργια παιδιά στο 1^ο Δημοτικό Σχολείο.

ΜΙΜΗΣ: Γειά σας παιδιά! (χαιρετάει από μακριά)Έλα Άννα, πάμε να τους γνωρίσουμε.

Οι δυο τους πλησιάζουν, και συναντιούνται με τα άλλα δυο παιδιά που κι εκείνα βαδίζουν προς αυτούς.

ΑΡΗΣ: Γειά σας είμαι ο Άρης και αυτή η συμμαθήτριά μου η Μαρίνα. Εσείς ποιοι είστε;

ΑΝΝΑ: Εγώ είμαι η Άννα, το κορίτσι που συντροφεύει τους μικρούς μαθητές της Α΄Τάξης στο αναγνωστικό τους «Τα καλά παιδιά ». (δείχνει το αναγνωστικό που κουβαλάει)Κι αυτός είναι ο Μίμης. Είναι κι αυτός ήρωας του βιβλίου.

ΜΙΜΗΣ: Ναι βέβαια, βάζω τα δυνατά μου! (κάνει τα χέρια του ποντίκι).

ΜΑΡΙΝΑ: Τι ωραία! Απίστευτο, κι εμείς γι αυτό είμαστε εδώ!

ΑΡΗΣ: Είχαμε ακούσει για σας από τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που σας θυμούνται ακόμα! Δεν περίμενα να γνωρισθούμε ποτέ!

ΜΑΡΙΝΑ: Εγώ, ο Άρης, ο Σαμπέρ, ο Ορφέας και η Ιωάννα είμαστε τα παιδιά του βιβλίου Γλώσσας που με τις περιπέτειές μας συντροφεύουμε τα παιδιά της Α΄ Τάξης στην κατάκτηση του  ελληνικού Αλφάβητου , της ανάγνωσης και της γραφής.

ΜΙΜΗΣ: Κοίτα να δεις φίλες μου τι σου σκαρώνει η ζωή!! Εμείς βοηθήσαμε τους παππούδες και εσείς βοηθάτε τώρα τα εγγόνια τους.

ΜΑΡΙΝΑ: Έχουμε τη χαρά και την τιμή λοιπόν να μιλάμε με τα υπέροχα παιδιά των παλιών αναγνωστικών. Και πως βρεθήκατε σήμερα εδώ;

ΑΝΝΑ: Να! Μας κάλεσαν οι δασκάλες και οι δάσκαλοι του σχολείου. Καθώς φέτος το 1^ο Δημοτικό Σχολείο συμπληρώνει 60 ολόκληρα χρόνια λειτουργίας, αποφάσισαν να ετοιμάσουν μια μεγάλη γιορτή για να τιμήσουν όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες που μόχθησαν σε αυτό εδώ το σχολείο.(δείχνει τριγύρω)

ΜΙΜΗΣ : Ναι. Όλα εκείνα τα εκατοντάδες παιδιά που πρωτοπερπάτησαν δειλά και φοβισμένα ετούτο το προαύλιο στον αγιασμό του Σεπτεμβρίου, που έτρεξαν, έπαιξαν, έπεσαν και βρήκαν τη δύναμη να ξανασηκωθούν… Σκεφτείτε πόσα παιδιά, εεε…

ΜΑΡΙΝΑ: Συγκινήθηκα με τις σκέψεις σας, παιδιά. Δεν είχα ποτέ φανταστεί πόσες εκατοντάδες παιδιά μπορούν να χαρούν και να μοιραστούν το ίδιο σχολείο, γενιές και γενιές!!

ΑΡΗΣ : Γι αυτό και νιώθουμε υπερήφανοι που και φέτος τα παιδιά της πρώτης τάξης, τα πρωτάκια όπως όλοι τα φωνάζαμε, τα κατάφεραν και είναι έτοιμα να κατακτήσουν καινούργιες γνώσεις στις υπόλοιπες τάξης του σχολείου μας.

ΜΑΡΙΝΑ: Ας τα φωνάξουμε κοντά μας να σας τραγουδήσουν κομμάτια από τα «Λάχανα και Χάχανα» τα μουσικά κομμάτια που συνοδεύουν το αναγνωστικό τους!!

Ø Κύριε Δήμαρχε, κύριε Επιθεωρητά … ελάτε κι εσείς κοντά μας!!

Ø Παρακαλούμε όσοι γνωρίζετε τα τραγούδια μας να τα τραγουδήσετε μαζί μας.

Τα παιδιά συγκεντρώνονται  και τραγουδούν σε χορωδιακό ύφος αλλά με παλμό και κέφι ευδιάκριτο, άλλα καθισμένα και άλλα όρθια.

Ο κύριος Επιθεωρητής εξετάζει τους μαθητές!!

ΤΟΠΙΚΗ  ΙΣΤΟΡΙΑ 

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ 

του  3ου  Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου

« Με τη ματιά μας στο παρελθόν σχεδιάζουμε ένα αειφόρο μέλλον»

Ερευνητικό Πρόγραμμα Σχολικών  Δραστηριοτήτων της Ε΄ Τάξης του 3^ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου

H Παιδεία στις  ορεινές περιοχές, ως παράγων  ξαναζωντανέµατος

και ως µοχλός Ολοκληρωµένης Ανάπτυξής τους.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

     Η ιστορία της Εκπαίδευσης στο Νομό Ευρυτανίας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής ιστορίας της Ελλάδας, συνυφασμένο με την κοινωνική και πολιτιστική πορεία τόσο του ορεινού όγκου, όσο και της ελληνικής επαρχίας ευρύτερα.

    Τεκμήρια και ιστορικό υλικό  ανεξερεύνητο και αναξιοποίητο, κλεισμένο ερμητικά στα συρτάρια και τα ντουλάπια των αρχείων, στους ογκώδεις φακέλους των κλειστών σχολείων στα μεμονωμένα χωριά και τα αρχεία της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού, περιμένει να μας αποκαλύψει αυτή την πορεία που  έχει χαραχθεί με αγώνες και αγωνίες πολλών γενεών, σε χρόνια μαρτυρικά, φτώχειας αγαθών και  ανέχειας  ελευθεριών και ευκαιριών για παιδιά που μάχονταν για την κατάκτηση της γνώσης μέσα από εμπόδια ανυπέρβλητα και συνθήκες αντίξοες.

     Ο πλούτος των σχολείων που έχουν κλείσει παραμένει για χρόνια εγκαταλειμμένος. Μεμονωμένες προσπάθειες κάποιων ρομαντικών πολιτών ή ευαισθητοποιημένων πολιτιστικών συλλόγων άρχισαν να διαφαίνονται μετά το 2000 και να παρακινούν τους τότε μικρότερους σε διοικητικά όρια Δήμους, για τη διαφύλαξη της κινητής και της ακίνητης περιουσίας των σχολείων και την αξιοποίηση των διδακτηρίων, των σχολικών κτιρίων, έτσι που να μην εγκαταλείπονται, θλιβερά απομεινάρια μιας άλλης εποχής, χωρίς παρόν και μέλλον στα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα του τόπου μας.

    Έχοντας στο νου μας, η εκπαιδευτικός της τάξης και τα 22 παιδιά της μαθητικής ομάδας, το πόσο σημαντικό  είναι για την τοπική ιστορία, αλλά κα την οικογενειακή ιστορία του καθενός μας, να καταγράψουμε, να διασώσουμε και να αναδείξουμε τα ίχνη της σχολικής ζωής του παρελθόντος, αποφασίσαμε να εργαστούμε ερευνητικά και να συνεργαστούμε, ώστε να συνεχίσουν και στο σήμερα τα παλιά σχολεία τον μορφωτικό ρόλο τους, προσφέροντας στην τοπική κοινωνία.

    Έτσι επιλέξαμε να ξεκινήσουμε από την καταγραφή και την έρευνα της ιστορίας του σχολείου μας, του 3ου Δημοτικού Καρπενησίου, με άμεσο υλικό καταγραφής τις μαρτυρίες των γονέων των μαθητών που υπήρξαν μαθητές και απόφοιτοι του σχολείου μας και να περπατήσουμε βιωματικά και ερευνητικά στα μονοπάτια των προγόνων μας.

   ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ  ΕΡΕΥΝΑΣ  ΚΑΙ  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ

    Αρχικά έγινε από την εκπαιδευτικό ο σχεδιασμός του ερευνητικού προγράμματος και υποβλήθηκε ολοκληρωμένο σχέδιο στο Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων της Α/Θμιας Εκπ/σης Νομού Ευρυτανίας, με τίτλο « Με τη ματιά μας στο παρελθόν σχεδιάζουμε ένα αειφόρο μέλλον», στο οποίο καταγράφονταν αναλυτικά οι στόχοι και τα στάδια εξέλιξης και υλοποίησής του προγράμματος καθώς και οι συνεργασίες της μαθητικής ομάδας με τους γονείς, τη διεύθυνση του σχολείου, τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και τα πρόσωπα εκείνα που θα μας επέτρεπαν να έρθουμε σε επαφή και να μελετήσουμε τις πρωταρχικές μας πηγές, που δεν είναι άλλες από τα ίδια τα σχολεία στις κοινότητες καταγωγής των μαθητών και τα ιστορικά σχολεία –μνημεία του Δήμου Καρπενησίου.

  Έτσι η πορεία των εργασιών της ομάδας μέσα από τη διαθεματική και διεπιστημονική παιδαγωγική προσέγγιση (συνδυάζοντας τις διδακτικές ενότητες των μαθημάτων Γλώσσας,Ιστορίας, Γεωγραφίας και Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής του αναλυτικού μας προγράμματος) ήταν η ακόλουθη:

• ·         Συμπλήρωση ατομικού γενεαλογικού δέντρου και των τόπων καταγωγής των μαθητών και μαθητριών.
• ·         Σύνθεση χάρτη (χαρτογράφηση πηγών) που απεικονίζει τις κοινότητες της Ευρυτανίας και γειτονικών περιοχών του ορεινού όγκου (Αιτωλοακαρνανίας  και  Θεσσαλίας) που οι μαθητές έλκουν την καταγωγή και επισκέπτονται συχνά, ώστε να έχουν τη  δυνατότητα βιωματικής έρευνας και καταγραφής.
• ·         Εικαστικά έργα μαθητών που παρουσιάζουν το χωριό τους και τις δραστηριότητες των κατοίκων του.
• ·         Συνεντεύξεις των μαθητών από τους γονείς και τους παππούδες τους και παραγωγή γραπτών κειμένων που καταγράφουν τις μαρτυρίες της ζωής στα χωριά της Ευρυτανίας πριν την κατασκευή του Φράγματος των Κρεμαστών και τους καταστροφικούς σεισμούς της δεκαετίας του ΄60, που σταδιακά οδήγησαν στην ερήμωση και εγκατάλειψή τους.

Ερευνητική εργασία Ε΄Τάξης Σχ. Έτος 2015-2016 Καταγραφή μαρτυρίας από μαθητή (συνέντευξη από τον παππού).

• ·         Συλλογή και μελέτη φωτογραφικού αρχείου των σχολικών χρόνων των γονέων των μαθητών που υπήρξαν μαθητές και απόφοιτοι του 3ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου που η ίδρυση και  λειτουργία του αποτελεί τεκμήριο της μετεγκατάστασης χιλιάδων Ευρυτάνων σε σπίτια που έχτισε η ΜΟΜΑ του Ελληνικού Στρατού και παραχωρήθηκαν σε σεισμόπληκτες οικογένειες, στον συνοικισμό του Προφήτη  Ηλία ( τοπικό τοπωνύμιο Ξηριάς) του Καρπενησίου.

Μαθητές του 3^ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου κατά τη Σχολική Χρονιά 1975-1976

Από το προσωπικό αρχείο της οικογένειας Ανατζούτζουλα, 1984.

Από το προσωπικό αρχείο της Γεωργίας Γκαρίλα Σχολικό Έτος 1975-1976

Ο εκπαιδευτικός Ιωάννης Σταθόπουλος και οι μαθητές του 3ου Δημοτικού Σχολείου ετοιμάζουν σκηνικά για θεατρικές παραστάσεις.

• ·         Σύνθεση πανώ για τα σαραντάχρονα της λειτουργίας του  3ου Δημοτικού Σχολείου Καρπενησίου καθώς για πρώτη φορά λειτούργησε το σχολικό έτος 1974-1975 ως μονοθέσιο σχολείο, ως παράρτημα του 2ου Δημοτικού Σχολείου της πόλης του Καρπενησίου στο συνοικισμό των  «θεομηνιοπλήκτων» , όπως χαρακτηριστικά αποκαλούνταν σε δημόσια έγγραφα οι Ευρυτάνες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή εγκαταλείποντας τα πατρικά τους στα ορεινά χωριά.
• ·         Διαμόρφωση μουσειακού χώρου αναπαράστασης σχολικής αίθουσας του προηγούμενου αιώνα σε αίθριο του σχολικού συγκροτήματος και συλλογή τεκμηρίων, εκπαιδευτικού υλικού, χαρτών, τετραδίων, κ.α.
• ·         Εργαστηρικές συναντήσεις  μελέτης υλικού στο διαμορφωμένο χώρο του σχολικού μουσείου όπου οι μαθητές είχαν την ευκαιρία της ανακάλυψης των σχολικών αναμνήσεων της ίδιας της δασκάλας τους καθώς η 47χρονη κυρία Λάππα έφερε προς μελέτη τα τετράδιά της από την Α΄ Τάξη και το αλφαβητάριο των πρώτων  μαθητικών της χρόνων, αλλά και τα τετράδια της Ε΄ Τάξης με τις παρατηρήσεις της δικιάς της δασκάλας. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα βιβλία, σχολικά και εξωσχολικά  εκείνων των χρόνων, τεύχη του περιοδικού «Προς Τη Νίκη», τα αποδεικτικά και το Απολυτήριο της δασκάλας τους ως δείγματα των τίτλων σπουδών της εποχής, κ.α.
• ·         Παρουσιάσεις φωτογραφικού υλικού και καταγραφών έρευνας σε σχολεία της Ευρυτανίας με μακρά ιστορία όπως το Ιστορικό Σχολείο Παλαιάς  Βίννιανης, το  ιστορικό κτήριο της Εθνοσυνέλευσης των Κορυσχάδων και το σχολικό κτήριο της κοινότητας Κρικέλλου που είναι  χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο πολιτισμικής  (αρχιτεκτονικής) κληρονομιάς και δωρεά του Ανδ. Συγγρού.

• ·         Επισκέψεις και έρευνα πεδίου που έγινε στοχευμένα και αφού είχε προηγηθεί ενημέρωση για τα ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία και σύνδεση με το μάθημα της Βυζαντινής Ιστορίας και της τοπικής ιστορίας. Α. στο ιστορικό κτήριο της Εθνοσυνέλευσης των Κορυσχάδων όπου η μαθητική ομάδα εργάστηκε (σε ομάδες εργασίας) σε καταγραφές πολιτισμικών στοιχείων, προσανατολισμού και σχεδίασης – χαρτογράφησης. Β. στο μονοθέσιο Σχολείο κοινότητας Τόρνου, όπου είχαν την ευκαιρία να μελετήσουν όχι μόνο τα σχολικά είδη των μαθητών τότε αλλά και τα  αυτοσχέδια κατασκευαστικά παιχνίδια τους και να ακούσουν τη ζωντανή μαρτυρία ενός από τους αποφοιτήσαντες του σχολείου εκείνου που σήμερα φιλοξενεί  τη λαογραφική έκθεση της κοινότητας. Γ. Στο Σχολείο Ελληνικών Γραμμάτων που λειτούργησε στην Ιερά Μονή Προυσού κατά τον 18^ο και 19^ο αιώνα και στο χώρο φύλαξης των χειρογράφων της μονής όπου θαύμασαν ακόμα και γραπτά Κυριλικής γραφής. Δ. Στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Παλαιού Μικρού Χωριού που στεγάζεται στο διατηρητέο κτήριο του Δημοτικού σχολείου και φιλοξενεί τεκμήρια της εκπαιδευτικής του ιστορίας Ε. Στο Λαογραφικό Μουσείο και τη Βιβλιοθήκη του Μεγάλου Χωριού  που υπάρχει θεματική έκθεση με ψηφιοποιημένη παρουσίαση της εκπαιδευτικής ιστορίας του χωριού  και ΣΤ. στο Μικρό Μουσείο Εκπαίδευσης Βουτύρου  που ιδρύθηκε ως Νομικό Πρόσωπο με πρωτοβουλία του Συλλόγου Εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Ν. Ευρυτανίας σε σύμπραξη με το Δήμο Καρπενησίου και για 3 χρόνια πρόσφερε πλούτο εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων πριν συγχωνευτεί και μείνει ανενεργό τα τελευταία χρόνια.

• ·  Σύνθεση άρθρου-παρουσίασης από τους μαθητές με τίτλο : « Ένα σχολείο… μια ιστορία» για το σχολείο του χωριού τους, ή άλλο σχολείο της επιλογής τους και δημοσίευση της συλλογής των παρουσιάσεων.

   ·         Παρουσίαση των αποτελεσμάτων των ερευνητικών εργασιών σε ραδιοφωνική εκπομπή, δημοσιεύσεις στον τοπικό τύπο, στον ιστοχώρο του σχολείου, κ.α. www.3dim-karpen.eyr.sch.gr

• ·Διοργάνωση ανοιχτής εκδήλωσης για την παρουσίαση του Προγράμματος  και του Εργαστηρίου Εκπαιδευτικής Ιστορίας στο ευρύ κοινό (γονείς μαθητών, παλαιότεροι  απόφοιτοι, συνταξιούχοι δάσκαλοι , κ.α.) με τιμώμενο πρόσωπο τη συνταξιούχο εκπαιδευτικό Ελένη Παπαδημητρίου, που υπηρέτησε πολλά χρόνια ως εκπαιδευτικός στο 3^ο Δημοτικό Σχολείο και υπήρξε η δασκάλα της δασκάλας της Ε΄ Τάξης. Μια ιστορική εκπαιδευτική συνάντηση που παντρεύει το χθες με το σήμερα, φωτίζοντας το δρόμο των πολιτών του αύριο.
• ·         Καταγραφή προτάσεων για διατήρηση, αξιοποίηση και ανάδειξη των κλειστών σχολικών κτιρίων των κοινοτήτων του Δήμου Καρπενησίου που κατατίθεται επίσημα με την υπογραφή των μαθητών της ερευνητικής ομάδας στον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Καρπενησίου προς κοινοποίηση των μελών του με την ελπίδα να καλλιεργηθεί η ευαισθησία και ο σεβασμός προς αέναο μορφωτικό, πολιτισμικό και κοινωνικό ρόλο των σχολείων και να υπάρξει έμπρακτη ανταπόκριση στο μέλλον.

Ερευνητικά πορίσματα και προτάσεις

 Έως σήμερα δυστυχώς, έχουν καταγραφεί λανθασμένες επιλογές δημοτικών αρχών που υπήρξαν προϊόντα λανθασμένων αντιλήψεων για το αύριο και για τη διαχείριση των σχολικών κτιρίων, καθώς  δεν λαμβάνονταν υπόψη ούτε στο ελάχιστο η προοπτική της ανάδειξής τους σε ζωντανά κύτταρα πολιτισμού, δηλαδή σε :

• Σχολικά Μουσεία
• Συνεδριακούς χώρους
• Χώρους εκθέσεων (φωτογραφικών, αρχειακών, εικαστικών, κ.λ.π.) και πολιτιστικών εκδηλώσεων
• Κέντρα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και διερμηνείας τοπικής ιστορίας και φυσικού περιβάλλοντος (γεωλογικά μνημεία, εκθέσεις πανίδας και χλωρίδας, κ.α.)
• Εργαστήρια τεχνών και εφαρμογών ( υφαντικής τέχνης, ξυλογλυπτικής, γαστρονομίας, κ.α.)

    Είναι ανάγκη ως εκπαιδευτικοί και σκεπτόμενοι ενεργοί πολίτες να διαχωρίσουμε τη θέση μας με  πρακτικές που δε συνάδουν με το δημόσιο μορφωτικό χαρακτήρα των σχολείων που « έχουν βγει στη σύνταξη » και να αναδείξουμε νέες χρήσεις για τα σχολικά κτίρια – διδακτήρια που θα ενισχύουν τον αναπτυξιακό προσανατολισμό των Δήμων στα πλαίσια της ανάδειξης των πολιτισμικών τους στοιχείων.

               Τα σχολεία είναι τεκμήρια ζωής και πολιτισμού, δεν είναι μόνο πέτρες και κεραμίδια. Υπηρετώντας αυτή τη διάσταση την πολιτισμική, οφείλουμε να τα διαμορφώσουμε σε χώρους βιωματικής αγωγής, όχι μόνο των νέων αλλά και ημών των ενηλίκων, που έχουμε χρέος να μελετήσουμε την εμπράγματη γνώση του πολιτισμού μας τις πρακτικές της καθημερινής αυτοσυντήρησης των μικρών νοικοκυριών που μας ανέθρεψαν.

            Με σεβασμό σε αυτή τη συναντίληψη έχει προταθεί στο Δήμο Καρπενησίου ένα πακέτο προτάσεων για τα κλειστά και ανενεργά σχολικά κτίρια που ως διατηρητέα μνημεία της εκπαιδευτικής ιστορίας του κάθε χωριού έχουν πολλά να προσφέρουν στο σήμερα και το αύριο. Ως παράδειγμα αναφέρουμε το μικρό σχολικό κτίριο του Δημοτικού Διαμερίσματος Φιδακίων που προτείνουμε να λειτουργήσει ως  Εργαστήρι Παραδοσιακής Γαστρονομίας, με εργαστήρια και εκθεσιακό χώρο όπου κανείς θα μπορεί να προμηθευτεί τοπικά προϊόντα όπως τα ζυμαρικά του Γυναικείου Συνεταιρισμού, τα αλλαντικά των τοπικών οικογενειακών μονάδων, μέλι, γαλακτοκομικά, κ.α.

    Σχολεία που μετατρέπονται σε Εργαστηριακούς θεματικούς χώρους συνεχίζουν να διδάσκουν τις νέες γενιές  τεχνικές αυτάρκειας και αυτοσυντήρησης που κράτησαν ισχυρή την ορεινή πατρίδα μας για αιώνες και τα νοικοκυριά της έθρεψαν και στήριξαν το θαύμα της εθνικής αντίστασης του λαού στο φασισμό. Μουσειακός εργαστηριακός χώρος με θεματική το ψωμί και την ιστορία του, ή την κτηνοτροφία και τα προϊόντα της θα μπορούσε να υποστηριχθεί σε κάθε κοινότητα της οροσειράς της Πίνδου. Παιδιά και ενήλικες από κάθε πόλη θα μπορούσαν να βιώσουν ενεργά τον κύκλο του ψωμιού από τη σπορά ως και το ζύμωμα και το φούρνισμα ή την τυροκομία από το άρμεγμα ως και την παρασκευή και το μαγείρεμα του τραχανά που υπήρξε βασική διατροφή γενεών και γενεών.

    Οι σχολικές ομάδες αλλά και μεμονωμένες άτυπες ομάδες επισκεπτών, που θα παρακολουθούν τα Εκπαιδευτικά  Πρόγραμμα των Μουσειακών αυτών χώρων, θα έχουν τη δυνατότητα να γίνουν παραγωγοί, ακολουθώντας τις παραδοσιακές τοπικές συνταγές (για γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, ροφήματα, πίτες, τραχανά, χυλοπίτες και άλλα) για εδέσματα που η προσωπική συμμετοχή στην παρασκευή τους είναι η καλύτερη βάση για την νέα καταναλωτική συνείδηση που η εκπαίδευση για την αειφορία σύμφωνα με τις διακηρύξεις της UNESCO επιδιώκει να διαμορφώσει στους σύγχρονους πολίτες αλλά και τους πολίτες του αύριο. Η εμπειρία από τα προγράμματα που ήδη, εδώ και χρόνια, εφαρμόζονται από το Πανεπιστήμιο των Ορέων στην Κρήτη, με εμπνευστή και άοκνο εργάτη τον καθηγητή κ. Παλήκαρη και μια δραστήρια εθελοντική ομάδα επιστημόνων ( www.panoreon.gr ) είναι η καλύτερη απόδειξη για την πρόοδο των επαρχιακών κοινωνιών στην πράξη, στηριζόμενη στις αρχές της αειφορίας και του κοινοτισμού. ( Mountain Partnership, Food & Agriculture Organization (FAO) of the United Nations )

   Ως εκπαιδευτικός που έχει υπηρετήσει την περιβαλλοντική αγωγή και τους δρόμους της και με την εμπειρία της ίδρυσης και λειτουργίας του Μικρού Μουσείου Εκπαίδευσης  καταθέτω την εμπειρική και  βασική αποδοχή της αποτελεσματικότητας, μέσα από τη συλλογική δράση. Καθώς κανείς μας δεν είναι αιώνιος, ούτε και αναντικατάστατος, οι στόχοι αυτοί πρέπει να υπηρετούνται από ομάδες που συμπράττουν και συναποφασίζουν, ώστε να θεσμοθετούν, δηλαδή να οργανώνουν σε στέρεη βάση το εγχείρημα, να μπορούν να το στηρίξουν και να το παραδίδουν στους επόμενους, ώστε να υπάρχει συνέπεια και συνέχεια.

   Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει το θεσμικό ρόλο και οφείλει να εμπνεύσει και να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση, τόσο συλλόγους κοινοτήτων, όσο και φορείς άτυπης και τυπικής εκπαίδευσης, έτσι που η σύνθεση και η δημιουργική σύμπραξη να δώσει νέα πνοή στις μέχρι σήμερα αποκαρδιωτικές πρακτικές της λογικής της ανάθεσης. Μόνο όσοι οραματίζονται, πιστεύουν και καταθέτουν όρεξη και ψυχή σε τέτοιες συνεργασίες, έχουν τη δύναμη να προσφέρουν χωρίς ανταλλάγματα και κέρδη, ώστε να εισπράξουν αισθήματα ικανοποίησης, προσφοράς και υπερηφάνειας, της αξιοπρέπειας του να αισθάνεσαι συνυπεύθυνος και ενεργός στην τοπική κοινωνία που έτυχε από τη γέννηση ή από επιλογή να ανήκεις.

  Εθελοντικά, ας τοποθετήσουμε ο καθένας τον εαυτό του σε αυτή τη δημιουργική ομάδα που θα πορευτεί στην κατεύθυνση της ανάδειξης των ιστορικών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών της τοπικής κοινωνίας και φύσης, γεμίζοντας ξανά τα άδεια κτίρια των σχολειών μας με φωνές, γέλια, χρώματα και αρώματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

  Αυτό υπήρξε και το καταλυτικό συμπέρασμα της μικρής μας ερευνητικής ομάδας, μέσα από την πορεία μας από το χθες στο σήμερα με στόχο το κοινό μας αύριο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. Χρήστου Γκόντζου , Κώστα Αναστασάκου , Οι εκπαιδευτικοί στην Εθνική Αντίσταση , Εκδόσεις Δίπτυχο , Αθήνα , 1985
2. Χάρη Σακελλαρίου , Η παιδεία στην Αντίσταση, Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα, 1984
3. Χάρη Σακελλαρίου , Μιχ. Παπαμαύρος , Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα ,
4. Περιοδικά ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ , Έκδοση Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης .
5. Βασίλη  Μπαρτζιώτα , Η Εθνική Αντίσταση στην αδούλωτη Αθήνα , Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή , Αθήνα 1984
6. Σόλωνα  Γρηγοριάδη , Συνοπτική Ιστορία  της Εθνικής Αντίστασης(1941-1945) Τόμοι Α & Β , Εκδόσεις Κ. Καπόπουλος , Αθήνα
7. Γεώργιου Λεοντσίνη , Διδακτική της Ιστορίας – Γενική – τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση , Αθήνα , 1996
8. Γεώργιου Λεοντσίνη , Ιστορία – περιβάλλον και η διδακτική τους , Αθήνα ,1999
9. Νίκου  Σβορώνου , Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας , Εκδόσεις Θεμέλιο , Αθήνα , 1987
10. Νίκου Σβορώνου , Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας , Εκδόσεις Θεμέλιο , Αθήνα, 1999
11. Κώστα Παπαδόπουλου, Γιάννης  Βράχας : ο δάσκαλος , ο αγωνιστής , ο λογοτέχνης, Εκδόσεις  Ελληνικά Γράμματα , Αθήνα 2001
12. Σήφη Μπουζάκη, Νεοελληνική Εκπαίδευση (1821-1998) , Εκδ. Gutenberg, Αθήνα,1986

Από την εκδήλωση εγκαινίων του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης στο 3ο Δημοτικό Σχολείο 

Η συνταξιούχος εκπαιδευτικός κυρία Ελένη Παπαδημητρίου, τιμώμενο πρόσωπο της εκδήλωσης.

  

ΤΟΠΙΚΗ  ΙΣΤΟΡΙΑ 

Η ιστορία των σχολείων μας 

  Οι δεκαετίες του 20ου αιώνα  καταγράφονται στην πορεία της εκπαιδευτικής ιστορίας του 1ου και του 3ου Δημοτικού Σχολείου της πόλης του Καρπενησίου,μέσα από  φωτογραφίες, προφορικές μαρτυρίες και το αρχείο της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού Ευρυτανίας που διατηρούν τα Γενικά Αρχεία Κράτους στο Καρπενήσι.

  Δεκαπέντε χρόνια τώρα, συλλέγω στοιχεία, φωτογραφίες και αρχειακό υλικό για την εκπαιδευτική ιστορία του 20ου αιώνα, έτσι όπως την έζησα και η ίδια ως μαθήτρια τις δεκαετίες ΄70-΄80, αλλά και από τις προφορικές μαρτυρίες που καταγράφουμε με τους μαθητές μου σε προγράμματα τοπικής ιστορίας που εφαρμόζουμε εθελοντικά στα δύο αυτά σχολεία που υπηρέτησα και υπηρετώ ως δασκάλα.

  Ιδιαίτερη χαρά και υπερηφάνεια αισθάνομαι για το Μικρό Μουσείο Εκπαίδευσης στο χωριό Βουτύρο, δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Καρπενησίου, το οποίο οραματίστηκα και πάλεψα με επιμονή και υπομονή να το ενστερνιστεί η εκπαιδευτική κοινότητα ώστε να το ιδρύσουμε ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ευρυτανίας και ο Δήμος Καρπενησίου. Στόχος όχι απλά η διατήρηση και διαφύλαξη του εκπαιδευτικού υλικού που καταστρέφεται από το χρόνο και την αδιαφορία, αλλά και η λειτουργία ενός ανοιχτού στο κοινό χώρου μορφωτικών και πολιτισμικών δραστηριοτήτων, όπως οφείλουν να είναι και να παραμένουν τα σχολεία μας.

           Ένα μικρό κτίσμα που λειτουργούσε για δεκαετίες  ως μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο του χωριού Βουτύρο της Ευρυτανίας, έχει διαμορφωθεί σε μουσειακό χώρο φιλοξενώντας τμήματα του ορατού μέρους της εκπαιδευτικής ιστορίας της Ελλάδας του 20^ου αιώνα και μαρτυρίες που αποδίδουν όψεις του υλικού πολιτισμού της ελληνικής υπαίθρου στα προβιομηχανικά χρόνια και της σχολικής πραγματικότητας των ανθρώπων της και του τοπίου της.

   Τα δύο χρόνια της λειτουργίας του  προσφέρει δυο εκπαιδευτικά Προγράμματα σε μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης υπηρετώντας μέσα από τις δράσεις του τις αρχές του αειφόρου σχολείου και της αειφόρου κοινωνίας.

v Το Πρόγραμμα « Από το κονδύλι στον υπολογιστή » επιχειρεί και πετυχαίνει με την αυτενεργό και βιωματική συμμετοχή των παιδιών την σύνδεση του σήμερα με το πρόσφατο χθες αλλά και το πιο μακρινό παρελθόν των γονιών και των παππούδων του επιτρέποντάς τους να διαλέγονται με εκθέματα και μαρτυρίες – αναμνήσεις των αγαπημένων τους προσώπων. Πετυχαίνουν να εντάσσουν αβίαστα τον εαυτό τους σε ένα συγκεκριμένο πολιτισμικό περιβάλλον, αντιλαμβάνονται την ιστορική συνέχεια των κοινωνιών και εξωτερικεύουν προσωπικά συναισθήματα κινητοποιώντας δημιουργικά τη φαντασία τους.

v Το Πρόγραμμα « Στην αυλή του σχολείου» επιχειρεί την αναβίωση παραδοσιακών κατασκευαστικών και ομαδικών παιχνιδιών ανοιχτού χώρου που ανέθρεψαν γενιές με τις αρχές τις ομαδικότητας, του εθελοντισμού της επαναχρησιμοποίησης και της αυτενέργειας μεγαλώνοντας παιδιά μαχητές της χαράς με ισχυρό αυτοσυναίσθημα, αλλά και  την συναίσθηση του συμπαίκτη. Πολλά συν που χάνουν τα παιδιά με τα ακριβοπληρωμένα ηλεκτρονικά παιχνίδια της απομόνωσης και της ψευδαίσθησης της ψυχαγωγίας.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ  ΛΑΠΠΑ  -  ΚΕΛΕΣΗ

Δασκάλα ΠΕ70, 3^ο Δημοτικό Σχολείο Καρπενησίου

Τηλ. Επικοινωνίας : 6908456717

vaslappa@yahoo.gr